Zródło niskiej samooceny.

Autor: Nina Olszewska

www.centrumharmonia.pl

                                                                                                  

Dużo rozmawiamy o poczuciu własnej wartości. By w pełni zdać sobie sprawę, jakie to ważne, postanowiłam dziś skupić się na niskiej samoocenie – na jej przyczynach, ale też skutkach.

Niskie poczucie własnej wartości rodzi się, kiedy rodzice wobec swoich dzieci:

·         porównują je do innych;

·         krytykują je przy innych;

·         wyśmiewają je;

·         dokuczają czy drażnią je, dając „podwójne komunikaty” (ironia, sarkazm, żarty obrażające godność dziecka);

·         mówią, że się do niczego nie nadaje;

·         nie wierzą w ich możliwości;

·         często karcą i ostro je krytykują;

·         grożą;

·         wyręczają;

·         są nadopiekuńczy;

·         nie zauważają ich pozytywów czy sukcesów, skupiając się na negatywach;

·         podkreślają porażki, niedociągnięcia, trudności;

·         często mówią: „Powinieneś umieć..”, „Trzeba było..” lub „Nie rób tego", „Nie wolno...";

·         nie poświęcają im dość czasu (zajmują się innym dzieckiem, pracą, itp.);

·         mają względem nich nierealne oczekiwania (nieadekwatne co do możliwości psychofizycznych dzieci lub nadmiernie wygórowane);

·         mówią im wprost lub poprzez komunikację niewerbalną, że są niechciani (tak też może być odebrane przez dziecko odejście rodzica w wyniku np. rozwodu);

·         manipulują nimi;

·         wykorzystują je psychicznie, emocjonalnie czy seksualnie;

·         znęcają się nad nimi w domu.

Osoby z niską samooceną w zwykłych codziennych sytuacjach myślą o sobie:

„Nie mam szans”,

„Inni są lepsi”,

„Jeśli mi się coś udaje, to czysty przypadek”,

„Do niczego się nie nadaję”,

„Nie dam sobie rady”

„Jestem beznadziejny, bezużyteczny,..”,

„Nie jestem dobry”,

„Jestem do niczego”,

„Jestem zbyt (brzydki, ...), by ktoś się mną zainteresował”, itp...

Lista mogłaby być bardzo długa..  Skutki niskiej samooceny są różnorakie, jednak wszystkie w jakiś sposób upośledzają życie. Sprawiają one, iż dana osoba mało czerpie radości z życia, często jest zamknięta w sobie.  W konsekwencji niska samoocena może doprowadzić do:

·         trudności w określeniu swych potrzeb;

·         braku poczucia bezpieczeństwa;

·         tendencji do ciągłego przepraszania;

·         nadmiernej wrażliwości na krytykę;

·         wycofania z życia rodzinnego czy społecznego;

·         problemów w związkach;

·         braku umiejętności w przyjmowaniu i cieszeniu się sukcesem, komplementami;

·         zaburzeń w jedzeniu (nadwaga, anoreksja);

·         nadużywania narkotyków, alkoholu;

·         pracoholizmu;

·         uzależnienia o innych ludzi – od rodziny do guru;

·         depresji;

·         a nawet do samobójstwa...

Jak widzisz – skutki niskiego poczucia własnej wartości są tragiczne dla danej osoby. Skutki zbyt wysokiej samooceny są równie trudne. Nadmierne poczucie własnej wartości prowadzi do: narcyzmu, samouwielbienia, samolubstwa, egoizmu oraz egocentryzmu, co utrudnia adekwatną ocenę rzeczywistości i relacje międzyludzkie.

Iza sporo pisała o tym, jak zmieniać poczucie własnej wartości w życiu dorosłym. Jednak zdecydowanie lepiej jest budować poczucie własnej wartości od narodzin dziecka, stąd w kolejnym artykule skupię się na tym.